ความแตกต่างทั้งทางด้านภูมิประเทศและภูมิอากาศ ส่งผลให้แต่ละภูมิภาคของไทยมีวัฒนธรรมการกินที่แตกต่างกันตามไปด้วย อันจะเห็นได้จากอาหารไทยทั้ง 4 ภาค ล้วนมีรสชาติและกรรมวิธีในการปรุงที่เป็นเอกลักษณ์ของตัวเอง ซึ่งเป็นการสะท้อนวิถีการดำเนินชีวิตของชาวบ้านในแต่ละท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี
4 เมนูอาหารไทยประจำถิ่นกับการสะท้อนวิถีชีวิตผู้คนในแต่ละภาค
1. แกงฮังเล เมนูคู่ครัวของชาวเหนือ
แกงฮังเลถือเป็นเมนูยอดนิยมของชาวล้านนามาตั้งแต่อดีต ไม่ว่าจะทำเพื่อรับประทานเองที่บ้านหรือนำไปร่วมงานบุญประเพณีต่าง ๆ น้ำแกงมีลักษณะข้นให้รสชาติเปรี้ยว เค็ม หวาน โดยมักจะนำหมูสามชั้นมาเป็นวัตถุดิบหลัก นิยมรับประทานคู่กับแคบหมูและข้าวเหนียวร้อน ๆ ทั้งนี้ก็เนื่องมาจากสภาพอากาศที่หนาวเย็นจึงมีความจำเป็นที่ต้องการไขมันในปริมาณมากเพื่อช่วยให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย นอกจากนั้นแกงฮังเลยังเป็นส่วนหนึ่งในสำรับขันโตกเพื่อเลี้ยงแขก อันแสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตที่เรียบง่ายแต่อ่อนช้อยงดงามของชาวเหนือ
2. ต้มยำกุ้ง เมนูอร่อยเข้มข้นของคนภาคกลาง
ต้มยำกุ้ง เป็นอาหารไทยรสชาติจัดจ้านทั้งเปรี้ยว เผ็ด เค็ม ประกอบไปด้วยพืชสมุนไพรนานาชนิด ไม่ว่าจะเป็นข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด ผักชี พริกขี้หนู และหอมแดง แสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ภาคกลาง อีกทั้งการมีแม่น้ำขนาดใหญ่หลายสายไหลผ่านยังส่งผลให้เกิดวิถีชีวิตริมน้ำตลอดสองฝากฝั่ง กุ้งแม่น้ำตัวโตจึงกลายมาป็นวัตถุดิบหลักของเมนูขึ้นชื่อประจำลุ่มแม่น้ำภาคกลาง
3. ส้มตำปูปลาร้า เมนูแสนเรียบง่ายแห่งแดนอีสาน
ส้มตำปูปลาร้า เป็นอาหารไทยจานโปรดของชาวอีสานที่ได้รับความนิยมไปทั่วประเทศ ด้วยรสชาติเผ็ดและเค็มนำ มีวิธีการปรุงที่ไม่ยุ่งยากเพียงแค่มีเส้นมะละกอดิบ ปูดอง พริกขี้หนู และน้ำปลาร้า ก็สามารถเปลี่ยนเป็นเมนูรสเลิศได้แล้ว สอดคล้องกับสภาพภูมิประเทศอันแห้งแล้งของภาคตะวันออกเฉียงเหนืออันก่อให้เกิดวัฒนธรรมการหมักดองเพื่อเป็นการถนอมอาหาร และใช้น้ำปลาร้าเป็นวัตถุดิบชูรสด้านความเค็ม โดยชาวอีสานนิยมรับประทานส้มตำปูปลาร้าร่วมกับข้าวเหนียวเพื่อให้อิ่มท้องเป็นเวลานาน
4. แกงไตปลา เมนูเผ็ดร้อนตามแบบฉบับปักษ์ใต้
ลักษณะภูมิประเทศที่ตั้งอยู่ติดกับทะเลส่งผลให้ภาคใต้อุดมไปด้วยวัตถุดิบทางทะเล ทั้งกุ้ง หอย ปู ปลา โดยเฉพาะปลาโอตัวโตที่ชาวประมงมักจับได้ในปริมาณมาก จึงถูกนำมาใช้เป็นส่วนประกอบหลักของแกงไตปลาที่เน้นรสชาติเผ็ดร้อน ทั้งนี้วัฒนธรรมการปรุงอาหารรสชาติเผ็ดร้อนของชาวปักษ์ใต้นั้นมาจากความต้องการให้ร่างกายอบอุ่นเพื่อช่วยลดการเจ็บป่วยอันเนื่องมาจากสภาพอากาศประจำถิ่นที่มีความร้อนชื้นซึ่งทำให้เกิดฝนตกตลอดทั้งปี
การศึกษาวัฒนธรรมการกินผ่านเมนูอาหารประจำถิ่นของแต่ละภาค นอกจากจะช่วยให้เข้าใจที่มาของรสชาติอาหารไทยที่แตกต่างกัน ยังสะท้อนให้เห็นถึงวิถีการดำเนินชีวิตที่มีความหลากหลาย ซึ่งการเรียนรู้และยอมรับความแตกต่างซึ่งกันและกันจะช่วยให้ทุกคนในสังคมอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข